Szkoła Podstawowa w Żelechowie

Szkoła Podstawowa w Żelechowie to najstarsza placówka oświatowa na terenie gminy. Początki szkolnictwa elementarnego w Żelechowie sięgają bowiem XVIII wieku i są związane z istnieniem szkół parafialnych. W 1802 roku dziedzic ziem żelechowskich Ignacy Wyssogota Zakrzewski przekazał ziemię oraz budżet na powołanie i utrzymanie szkoły elementarnej w Żelechowie, jednak dopiero po przyłączeniu Żelechowa do Księstwa Warszawskiego około roku 1810 powstała tu pierwsza szkoła elementarna.
Ze źródeł parafialnych wiadomo, że w wieku XIX w naszym miasteczku funkcjonowały szkoły: polska i żydowska. W 1890 roku z polecenia władz rosyjskich zostaje otwarta szkoła żeńska. Natomiast na kilka lat przed wojną w Żelechowie funkcjonują dwie szkoły: męska i żeńska, składające się z kilku oddziałów.

W latach międzywojennych sieć szkół elementarnych ulega ciągłym przeobrażeniom. Początkowo w mieście działają dwie placówki: polska i żydowska, zaś w latach 1933-39 istnieją już trzy siedmioklasowe szkoły powszechne, do których uczęszczały zarówno dzieci polskie jak i żydowskie. Szkoła nr 1 mieściła się w wynajętym budynku przy ulicy Chłopickiego, nr 2- przy żelechowskim magistracie, zaś nr 3 przy ulicy J. Piłsudskiego. Wszystkie placówki miały charakter koedukacyjny.

Wraz z wybuchem II wojny światowej budynki szkolne zostały zajęte przez Niemców. Rok szkolny 1939/40 rozpoczął się dopiero 1 lutego 1940 r. Funkcjonowały jedynie dwie szkoły przeznaczone wyłącznie dla dzieci polskich i realizujące programy nauczania według założeń okupanta. Oprócz szkolnictwa jawnego rozpoczęło się również tajne nauczanie, dzięki któremu dzieci poznawały historię Polski, geografię i polską literaturę.
Wraz z wyzwoleniem miasta w lipcu 1944 roku zaczęto kształtować szkolnictwo elementarne według nowych zasad i programów, jednak trudności lokalowe, brak odpowiedniego wyposażenia sprawiały, że nauczanie nie było łatwe. Wraz z zakończeniem wojny sytuacja w oświacie zaczęła się normalizować i rozwijać.

Od roku szkolnego 1948/49 na mocy rozporządzenia Ministerstwa Oświaty ustalono siedmioletni obowiązek szkolny. W 1955 dwie szkoły podstawowe połączono w jedną placówkę, do której uczęszczało 574 uczniów.

W roku 1963 Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące w Żelechowie utworzyły nową placówkę tzw. "jedenastolatkę." Obie szkoły przeniosły się do nowego, piętrowego budynku przy ulicy Szkolnej. 1 września 1965 r. na mocy zarządzenia Kuratorium Oświaty Okręgu Szkolnego Warszawskiego nastąpił rozdział szkół. Szkoła Podstawowa stała się samodzielną instytucją. Ogółem w murach szkolnych uczyło się wówczas 679 uczniów. W roku szkolnym 1965/66 wprowadzono klasy ósme. W takiej postaci ośmioletniej szkoły podstawowej placówka funkcjonowała do roku 1999.
30 stycznia 1993 r. odbyła się uroczystość nadania Szkole Podstawowej w Żelechowie imienia Romualda Traugutta.

Od 1 września 1999 wraz z kolejną reformą systemu edukacji cykl szkoły podstawowej został skrócony do sześciu lat. Od tego roku szkolnego w budynku przy ulicy Szkolnej naukę pobierali zarówno uczniowie szkoły podstawowej jak i trzyletniego gimnazjum. Powołany został Zespół Szkolno – Przedszkolny, w skład którego weszły Szkoła Podstawowa i Przedszkole, a gimnazjum stało się odrębną placówką. Z powodu trudności lokalowych, dużej liczby oddziałów (41) grupy przedszkolne zostały przeniesione do budynku Ośrodka Zdrowia, a klasy I-III do przedszkola. Sytuacja lokalowa poprawiła się w roku 2003, kiedy to gimnazjum zostało przeniesione do nowoczesnego budynku przy ulicy Ogrodowej.

W roku szkolnym 2007/2008 w ramach lokalnej reorganizacji sieci szkół uczniowie szkoły podstawowej zostali przeniesieni do budynku na ulicy Ogrodowej. Od 1 września 2017 r. wskutek kolejnej reformy systemu edukacji, nauka w szkole podstawowej została wydłużona do cyklu ośmioletniego, a gimnazja zostają sukcesywnie wygaszane.

Obecnie w budynku szkolnym naukę pobiera 452 uczniów szkoły podstawowej i 60 przedszkolaków.

Artykuł opracowano na podstawie pracy magisterskiej Urszuli Pietrzyk